Strategische uitdaging
De consultants van Möbius en Sphere, een advocatenkantoor gespecialiseerd in milieuvraagstukken, werden ingeschakeld om hun onderzoeksresultaten en aanbevelingen aan de taskforce te presenteren. Deze aanbevelingen hadden als doel de 'circulariteit' van de meest gebruikte plastic voorwerpen in de gezondheidszorg te verbeteren om de afvalproductie en -verbranding te beperken. Ook het economische aspect en de positieve impact op de Waalse economie waren prioritaire doelstellingen van deze missie.
Voor de uitvoering van deze meervoudige missie werd door Möbius een team voorgesteld met gespecialiseerde profielen op zowel het gebied van gezondheid als circulariteit. Door de samenwerking tussen de teams van Möbius en Sphere kon de sector van de gezondheidszorg en zijn kunststofafval accuraat worden benaderd, rekening houdend met de technische, organisatorische, economische en juridische aspecten.
Aanpak
In een eerste fase werd een high-level overzicht van de gezondheidssector in Wallonië gemaakt. Het doel van deze fase was een goed inzicht te krijgen in de gezondheidssector in ruime zin (Waals en Belgisch) en in de verschillende subsectoren waaruit deze bestaat, met bijzondere aandacht voor de persoonsgebonden zorg. Er werd een kader opgesteld waarin onder meer de belangrijkste uitdagingen en problemen (PESTEL-analyse) en een opsomming van de belangrijkste normen en wetten die de medische sector beheersen, werden opgesomd. Op basis van deze eerste informatie werden binnen deze opdracht twee subsectoren van de gezondheidssector geselecteerd: ziekenhuizen en rusthuizen. Deze twee subsectoren vertegenwoordigen de grootste potentiële impact in termen van circulariteit. Zij vertegenwoordigen een aanzienlijk aantal bedden en een aanzienlijk verbruik van plastic voorwerpen, zowel in aantal voorwerpen als in de overeenkomstige tonnages.
Nadat de subsectoren waren geselecteerd, werd verder onderzoek verricht om een uitgebreide diagnose van de huidige situatie in ziekenhuizen en verpleeghuizen te stellen. Zorginstellingen, aankoopcentrales en recyclingactoren werden geïnterviewd of bezocht om een goed inzicht te krijgen in de meest gebruikte kunststofproducten in de zorg en hoe deze aan het einde van hun levensduur worden behandeld. Uit deze interviews, de verstrekte inkooplijsten en eigen onderzoek werd een lange lijst samengesteld van de belangrijkste plastic artikelen die in de zorg worden gebruikt. Uit deze lange lijst werd een handvol artikelen geselecteerd voor de verdere studie. Deze items werden gekozen in samenwerking met de taskforce en op basis van verschillende criteria (volumes, kwaliteit van de stroom, geïdentificeerde mogelijkheden, parallelle projecten, ideeën vanuit de business, ...).
De nadruk werd dus gelegd op enkele prioritaire artikelen. Tijdens onderzoek en interviews met verschillende actoren uit de sectoren gezondheidszorg en afvalbeheer werd heel wat informatie over deze prioritaire stromen verzameld en samengevat in een gestructureerd overzicht. Voor elke stroom werd informatie verzameld over de technische kenmerken van het artikel, het gebruik en de betrokken hoeveelheden, de wettelijke normen en voorschriften waarmee het te maken heeft, de belemmeringen en beperkingen voor de circulariteit en de mogelijke kansen.
De weg die elk artikel aflegt werd geanalyseerd om de huidige praktijken en mogelijke kansen te identificeren, zowel wat betreft de aankoop van de producten als het sorteren en verwerken ervan aan het einde van hun levensduur. Verschillende wegen om de circulariteit van elk artikel te verbeteren (duurzame aankoop, hergebruik, recycling, ...) werden zo geïdentificeerd en besproken met de actoren in het veld. Er werden gesprekken gevoerd met innovatieve lokale actoren over de mogelijkheid om hun oplossingen te gebruiken bij de inzameling en recycling van plastic voorwerpen die in de gezondheidszorg worden gebruikt. Naast deze verschillende oplossingsrichtingen werden ook de cruciale succesfactoren voor de uitvoering ervan vastgesteld. Aangezien de gezondheidszorg een bijzonder gebied is met zijn eigen specifieke kenmerken en beperkingen, is het belangrijk dat elke geïmplementeerde oplossing deze succesfactoren in acht neemt om de duurzaamheid en doeltreffendheid ervan te garanderen.
Op basis van de resultaten van de verschillende onderzoeken, studies en interviews met de belanghebbenden van de sector is een reeks aanbevelingen op maat voorgesteld om de circulariteit van de voor deze missie geselecteerde prioritaire kunststofproducten te verbeteren. Deze aanbevelingen houden rekening met de impact op het milieu en op de Waalse economie. De financiële en organisatorische kosten voor de zorginstellingen werden eveneens geëvalueerd.
Ten slotte werden deze aanbevelingen aan de taskforce voorgelegd en in een verslag geconsolideerd. Er konden proefprojecten worden bepaald en voorgesteld om deze aanbevelingen uit te voeren.
Resultaten
Deze studie identificeerde en analyseerde de verschillende belemmeringen en kansen voor de circulaire economie in de gezondheidszorgsector, zowel vanuit technisch als juridisch oogpunt. Dit project resulteerde in concrete aanbevelingen en potentiële proefprojecten die een reële positieve impact kunnen hebben voor ziekenhuizen en rusthuizen en voor de hele gezondheidszorgsector in Wallonië. Ook voor de Waalse economie in het algemeen kunnen gunstige effecten worden verwacht door de mobilisatie van lokale actoren.
De taskfroce Plastic beschikt nu over gestructureerde overzichten voor elk artikel, gedetailleerde aanbevelingen en een rapport met de belangrijkste cijfers, het wettelijk kader en de succesfactoren van de uit te voeren oplossingen.
