be'ah, verantwoordelijk voor het afvalbeheer in Oman, voert al enkele jaren een ambitieus beleid om het stortafval tegen 2030 met 80 procent te verminderen. Tegelijkertijd wil de organisatie de hoeveelheid afval per inwoner terugbrengen tot minder dan 1 kg per persoon per dag. Om deze doelen te bereiken, zal gedragsverandering van de burgers van Oman essentieel zijn. Daarom neemt be'ah verschillende initiatieven om afval te voorkomen, te hergebruiken en te recyclen, wat zal leiden tot een circulair business model voor Muscat, de hoofdstad van Oman. De invoering van een centrum voor hergebruik in Muscat moet het grote publiek bekend maken met de circulaire principes. In dit centrum zullen goederen een tweede leven krijgen en indien nodig ook worden hersteld en remanufactured. Het gaat dan over kleding, meubilair, elektronica, speelgoed, ... Maar hoe gingen we te werk bij het opzetten van dit circulaire business model, hoe kregen we de belangrijke stakeholders aan boord en hoe kwamen we voorbij de pilootfase?
Aanpak
Samen met onze partners VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) en Kringwinkel Antwerpen stelden we ons 4 vragen bij het maken van de transitie naar dit circulair bedrijfsmodel:
Wat is de visie van het hergebruikcentrum en hoe kan be'ah samenwerken met alle betrokken partijen?
be'ah wenste samen te werken met de Sultan Qaboos University en verschillende liefdadigheidsinstellingen in de regio om organisaties, burgers & studenten en actoren uit de sociale economie te betrekken bij de visieontwikkeling en opzet van het hergebruikcentrum. Door middel van interviews met de betrokken partners kregen we een beter inzicht in de huidige activiteiten en de behoeften en wensen van elke betrokken partij. Op basis van deze inzichten ontwikkelden we een circulaire strategie voor het hergebruikcentrum met duidelijke (meetbare) doelstellingen om een win-win situatie te bereiken voor alle betrokkenen.
Hoe kunnen we streven naar een duurzaam bedrijfsmodel, wat een win-win situatie inhoudt voor alle betrokken stakeholders?
Beslissingen worden gedreven door een duidelijke en tastbare business case, dit is niet anders in een circulaire economie. Het identificeren van cruciale drijfveren is de sleutel tot het stimuleren van de betrokkenheid van de belanghebbenden. In het geval van het hergebruikcentrum betekende dat dat we zochten naar een positieve financiële impact voor de liefdadigheidsinstellingen, de overheid en het bedrijfsleven. Vermits de toekomst nooit in steen staat gebeiteld, voerden we verschillende sensitiviteitsanalyses uit om een diepgaand inzicht te geven in risico's en opportuniteiten voor de stakeholders. Dit bleek een grote meerwaarde te zijn bij het aangaan van de dialoog over samenwerkingsmodellen, zowel organisatorisch als financieel.
Hoe kunnen we een solide governance structuur opbouwen met een impact op alle fronten?
Het verzoenen van de behoeften en wensen van de verschillende belanghebbenden en het samenwerken aan een innovatief project, daarvoor heb je een degelijke governance nodig. Wie is verantwoordelijk voor wat? Hoe nemen we beslissingen? Hoe meten we het succes?
Een ondersteunende governance structuur en productstromen volgens de lean-principes waren noodzakelijk om van dit circulaire bedrijfsmodel een succes te maken - zeker in de beginjaren. Het team werkte de rollen en verantwoordelijkheden uit, alsook welke vaardigheden hiervoor daadwerkelijk nodig waren. Daarenboven hebben we een ruimtelijk plan voor het hergebruikcentrum voorgesteld dat alle beschikbare ruimte efficiënt gebruikt en de verwerkingstijd verkort. Hierbij werden vele nuttige lean-principes geïmplementeerd, zoals een kanban-systeem, 5S, visueel management, PDCA-cirkel (Plan Do Check Act), enz.
Wat is de ecologische en sociale impact van het hergebruikcentrum?
Beleidsmakers evalueren de impact van een circulair bedrijfsmodel vanuit economisch, ecologisch en sociaal perspectief. Om dit beeld bij elkaar te brengen, voegde het team ecologische (gematigde CO2-uitstoot) en sociale (hoeveel banen creëren we?) doelstellingen aan de mix toe. Dit heeft geleid tot een duidelijke en overtuigende case om het ontwerp en de ontwikkeling van het hergebruikcentrum op te starten in de praktijk.
Resultaten
Tijdens dit project kregen alle belanghebbenden van het hergebruikcentrum in Muscat - en met name be'ah - inzicht in:
-
De visie van het hergebruikcentrum, in lijn met de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling
-
Voorgestelde samenwerkingsmodellen tussen alle betrokken partijen (universiteit, liefdadigheidsinstellingen, enz.)
-
Een businessmodel en de berekende business case met verschillende mogelijke scenario's
-
Een grondige sensitiviteitsanalyse met de belangrijke risico's die de financiën van het hergebruikcentrum en dus de winst van de belanghebbenden kunnen beïnvloeden
-
De impact van het hergebruikcentrum op de ecologische en sociale parameters in Oman
