Hoe rapporteer je als niet-beursgenoteerde KMO over ESG? Zijn de CSRD-vereisten cruciaal om in lijn te zijn met de rapporteringsverwachtingen? Gelukkig niet!
Eind 2024 werd de VSME* uitgebracht, die niet-beursgenoteerde KMO’s de nodige richtlijnen biedt om op een vereenvoudigde en gestandaardiseerde manier te rapporteren over duurzaamheidsthema’s. Rapporteren volgens de VSME stelt KMO’s in staat om de veelheid aan informatievragen, bijvoorbeeld vanuit de waardeketen of financiële instellingen, op te vangen.
*Voluntary European Sustainability Reporting Standards for non-listed SMEs (VSME)
Wie valt er onder de VSME scope?
De VSME kan gehanteerd worden door alle organisaties die niet CSRD-plichtig zijn. De VSME maakt een onderscheid tussen micro-, kleine en middelgrote organisaties op basis van de tabel onderaan de tekst. Een organisatie valt in een bepaalde categorie als het niet meer dan twee grenzen overschrijdt.
Hoe verschilt de VSME van de ESRS?
Het belangrijkste verschil is dat de VSME vrijwillig is en beschouwd kan worden als een richtlijn. Organisaties zijn niet verplicht om hiermee aan de slag te gaan. De opmaak van een rapport volgens de VSME is dan ook niet onderhevig aan een audit. De VSME volgt wel dezelfde rapporteringsstructuur als de ESRS, zij het met proportionele en vereenvoudigde vereisten.
De VSME is opgebouwd uit twee modules (basic en comprehensive), die op elkaar voortbouwen. De VSME stelt de basic module voor als het juiste rapporteringsniveau voor micro-organisaties en biedt kleine en middelgrote organisaties de voorzet om te rapporteren volgens de basic en comprehensive modules.
De comprehensive module bouwt verder op de basic module:
Een opvallend kenmerk van de VSME is dat beleid, praktijken en toekomstige acties in tabelvorm gerapporteerd mogen worden. Hierbij geeft de KMO aan, aan de hand van een ja/nee-keuzemenu, of er al dan niet een beleid aanwezig is rond een bepaald ESG-thema, of dat beleid publiek beschikbaar is, en of er doelstellingen aan gekoppeld zijn.
De tabel kan aangevuld worden met andere ESG thema's die van toepassing zijn op de organisatie zoals Biodiversity and Ecosystems, Circular Economy, Own Workforce, Workers in the Value Chain, Affected Communities, Consumers and end-users, Business conduct.
Indien je als KMO opteert om volgens de comprehensive module te rapporteren, dan wordt deze tabel nog iets verder uitgebreid naar een beknopte beschrijving van het beleid en de daarop volgende acties, de toekomstige initiatieven en het hoogste senior niveau in de organisatie die verantwoordelijk is voor de implementatie ervan. Qua rapporteringsinspanning is dit veel minder verregaand dan de criteria waar een beleid volgens de ESRS aan moet voldoen.
Op het gebied van de metrics zien we dat alle ESG-thema’s die binnen de ESRS voorkomen, vertegenwoordigd zijn, hoewel het aantal sociale en governance-metrics sterk gereduceerd is. Het klimaatthema (ESRS E1) is bij de milieu-metrics wel prominent aanwezig, wat in lijn ligt met de focus van externe stakeholders om meer inzicht te krijgen in de CO2-voetafdruk van hun partners in de waardeketen.
Binnen de basic module vinden we datapunten over de carbon footprint scope 1 en 2. In de comprehensive module wordt dit verder aangevuld met data over carbon footprint scope 3. De VSME geeft daarmee aan dat het opnemen van informatie over de CO2-voetafdruk in de duurzaamheidsverslaggeving ook voor niet-CSRD-plichtige organisaties een aanrader is, om een compleet en transparant beeld te krijgen van de organisatie op het gebied van duurzaamheid.
Waarom zou je je als KMO engageren tot het opstellen van een duurzaamheidsrapport volgens de VSME?
What is in it for you?
Wel, de VSME is opgesteld ter bescherming van kleinere organisaties die niet CSRD-plichtig zijn, maar wel overspoeld worden door data requests vanuit de waardeketen of financiële instellingen. Van een KMO kan in principe niet verwacht worden om meer informatie te verstrekken dan wat de VSME beschrijft.
Ook voor audits zijn er beperkingen, aangezien CSRD-plichtige bedrijven KMO’s niet kunnen verplichten om hun ESG-data te laten auditen. Een KMO kan uiteraard zelf vrijwillig kiezen om dit wel te doen.
Rapporteren volgens de VSME biedt KMO’s zeker ook kansen. Het is een handige richtlijn om vlot de meest relevante ESG-informatie samen te brengen en volgens een uniforme richtlijn te structureren voor de stakeholders. Voor een KMO is het ook een manier om te communiceren en bepaalde zaken in de verf te zetten.
Moet je als KMO een dubbele materialiteitsanalyse uitvoeren wanneer je aan de slag gaat met de VSME?
De VSME verplicht niet tot een dubbele materialiteitsanalyse, zoals dat wel het geval is binnen de ESRS. De VSME hanteert echter een 'indien van toepassing'-principe, waarbij bedrijven geacht worden hun positieve en negatieve impact op mens en milieu te evalueren, maar ook moeten beoordelen hoe milieu- en sociale elementen hun financiële positie kunnen beïnvloeden.
Hierin herkennen we de insteek van impact en financiële materialiteit. Het beslissingsproces, evenals het eindresultaat van de toepasbare ESG-topics voor de KMO’s, is echter niet onderhevig aan een externe audit en biedt veel meer vrijheid voor organisaties om dit naar beste vermogen zelf in te vullen.
Voor de ESG-thema’s die voor de KMO van toepassing zijn, wordt informatietransparantie verwacht op het niveau van beleid, actie en metrics. Indien de KMO oordeelt dat een bepaalde metric niet van toepassing is, heeft de KMO de mogelijkheid om hierover geen informatie op te nemen in het duurzaamheidsrapport.
|
Totale activa |
Omzet |
Werknemers |
|
|
Micro |
< €450,000 |
< €900,000 |
<10 |
|
Small |
< €5 miljoen |
< €10 miljoen |
<50 |
|
Medium |
< €25 miljoen |
< €50 miljoen |
< 250 |
Wil je zelf de VSME ontdekken? Je kan de richtlijn hier vinden.
