Dubbele materialiteit is datagestuurde materialiteit

Het tijdperk van dynamische, datagestuurde materialiteit

Bedrijven beseffen geleidelijk dat duurzaamheidsthema’s (ESG) een ingrijpend effect kunnen hebben op hun financiële prestaties. Ze willen deze aspecten dan ook opnemen in de besluitvorming. Net daarom pleit de CSRD voor een sterk, dubbel materialiteitsproces; zowel vanuit financieel oogpunt als op het vlak van de impact. Gelukkig zijn er intussen platforms voor strategische analyse, zoals Trendtracker van Trensition. Deze tool is een betrouwbare metgezel in het nieuwe tijdperk van dubbele materialiteit (zoals toegepast door Möbius).

Datagestuurde materialiteit: een betoog 

Op data gebaseerde materialiteit is een proces waarbij bedrijven met geavanceerde analyses de ESG-thema's die het meest relevant zijn voor hun activiteiten en belanghebbenden identificeren en prioriteit geven. Door enorme hoeveelheden data uit verschillende bronnen te analyseren, kunnen bedrijven waardevolle inzichten krijgen in opkomende trends en risico's. Zo kunnen ze beter geïnformeerde beslissingen nemen om hun impact te beperken en hun resultaten te verbeteren of te vrijwaren. Een datagestuurde benadering van materialiteit biedt een objectievere, onbevooroordeelde kijk op dit principe. Zo kunnen bedrijven niet alleen hun impact op de omgeving rondom beter inschatten, maar met feiten onderbouwde beslissingen nemen.

De kernstandaarden voor rapportage in de CSRD, ESRS 1 en 2, reiken de voornaamste kenmerken van een gedegen materialiteitsproces aan. Het gaat om vereisten waar de klassieke of op belanghebbenden gebaseerde materialiteitsprocessen maar moeilijk aan beantwoorden.  

• Gebaseerd op risico’s en kansen: bedrijven moeten de materialiteit van duurzaamheidsthema’s beoordelen op de risico’s en kansen die deze voor hen opleveren. Dat vereist grondige, sectorale analyses van hoe (mega)trends spelen in een bepaalde bedrijfstak. Denk maar aan de klimaatverandering, de circulaire economie en diversiteit. 

• Toekomstgericht: CEO’s en andere strategische denkers hebben doorgaans moeite met de manier waarop duurzaamheidsmanagers hun materialiteitsanalyse presenteren. De analyses zijn te beperkt en op het verleden gericht. Om in het komende decennium succes te boeken, moeten bedrijven inzetten op een toekomstgerichte, proactieve benadering van materialiteit die op (middel)lange termijn vruchten afwerpt. 

• Dynamisch: vroeger staken managementteams om de drie tot vijf jaar de hoofden bij elkaar om de strategie van het bedrijf uit te stippelen. Tegenwoordig organiseren veel ondernemingen elk kwartaal zo’n sessie. De materialiteitsanalyse moet dit tempo volgen als ze de bedrijfsstrategie wil onderbouwen. Ze moet flexibel genoeg zijn om in kortere tijdsintervallen bruikbaar te zijn, en dus niet meer statisch, maar dynamisch zijn. 

• Perspectief op de waardeketen: traditionele materialiteitsprocessen steunen vooral op wat de interne belanghebbenden van het bedrijf denken en zeggen. Dubbele materialiteit vereist dat je bedrijf de volledige waardeketen onder de loep neemt en dus een enorme hoeveelheid informatie, gegevens, meningen ... verwerkt. Die overvloed aan informatie kan het menselijke brein nauwelijks bevatten, structureren of interpreteren.

Om in het komende decennium succes te boeken, moeten beleggers en bedrijven materialiteit toekomstgericht en proactief benaderen. (World Economic Forum)

Een duurzaamheidsrapport dat aan de bovenstaande kenmerken beantwoordt, is met de klassieke materialiteitsprocessen nauwelijks haalbaar. Die zijn niet alleen handmatig en zeer tijdrovend, maar ook op belanghebbenden gebaseerd – en dus subjectief. De oplossing? Een dynamische en op gegevens gestoelde materialiteit via zogenoemde strategic-intelligenceplatforms.

Dynamische, datagestuurde materialiteit: een tastbare benadering

Bedrijven staan voor de uitdaging (én de kans) om een enorme hoeveelheid gegevens te ontleden voor hun materialiteitsanalyses. Wat als we ESG- en duurzaamheidsmanagers met de kracht van geavanceerde analyses (in een digitale metgezel) konden ondersteunen bij dubbele materialiteitsprocessen, zodat die niet alleen dichter bij de werkelijkheid staan, maar ook objectiever, toekomstgerichter en efficiënter zijn?

Geavanceerde analyses zijn een handig middel om in te schatten hoeveel invloed een (ESG-)trend of thema heeft op een bedrijf in een specifieke sector. Bovendien bieden ze de nodige diepgang en een aanwijzing van wanneer het effect voelbaar zal zijn. Ze zijn namelijk gebaseerd op miljoenen gegevens uit allerhande bronnen: nieuwsartikelen, regelgevingsdossiers, octrooien, duurzaamheidsrapporten van collega-bedrijven en klanten, sociale media ... Platforms voor geavanceerde analyse, zoals Trendtracker van Trensition dat gegevens aanreikt voor ESG-materialiteit, maken doorgaans gebruik van AI en natuurlijke taalverwerking om al deze versnipperde gegevensbronnen te doorgronden. Maar ze kunnen ook een aanvulling vormen op andere materialiteitsprocessen in bedrijven, om de interne belanghebbenden meer bij het proces te betrekken of om de resultaten van levenscyclusanalyses te interpreteren.

Dubbele materialiteit vereist dat bedrijven niet alleen de financiële en impactmaterialiteit van ESG-thema’s inschatten, maar ook precies aangeven waarom en hoe deze aspecten materieel zijn. Daarvoor moeten ze de risico’s, kansen en effecten nauwgezet in kaart brengen. Platforms voor geavanceerde analyse bieden duidelijke criteria waaraan bedrijven de materialiteit kunnen toetsen en geven op die manier het broodnodige inzicht in hoe bepaalde ESG-trends zich in een sector manifesteren. Dat kunnen belangrijke stappen van concurrenten zijn, maar ook aanstaande wetsvoorstellen of de veranderende percepties of eisen van klanten.

Wat als we ESG- en duurzaamheidsmanagers met de kracht van geavanceerde analyses (in een digitale metgezel) konden ondersteunen in dubbele materialiteitsprocessen? 

Kortom, we zijn ervan overtuigd dat een datagestuurde benadering van materialiteit bedrijven in staat stelt om belangrijke leemten in de klassieke processen op te vullen en het principe van dubbele materialiteit waar te maken. Zo kunnen bedrijven opkomende of mogelijke trends en thema’s op het vlak van ESG identificeren die anders misschien aan hen voorbij waren gegaan. Bovendien biedt deze aanpak een objectiever en onbevooroordeeld beeld van materialiteit, want de methode stoelt op gegevens en niet op de meningen van interne belanghebbenden.