Strategische uitdaging
In september 2021 stelde federaal minister van Klimaat Zakia Khattabi aan de regering voor om een "OCAD Klimaat" op te richten. Dit nieuwe orgaan moet België in staat stellen om "op elk ogenblik te beschikken over een passende en actuele analyse van de klimaatrisico's (en bij uitbreiding van alle planetaire grenzen) - een passende en actuele analyse van de risico's en aanbevelingen te formuleren om het beleid en het bestuur dienovereenkomstig aan te passen en de veerkracht van het land te versterken".
Het nieuwe coördinatieorgaan moest verantwoordelijk zijn voor de analyse en evaluatie van de risico's van de klimaatcrisis (in zijn drie dimensies: mitigatie, adaptatie, verlies en schade). Net als het OCAD (voor de dreiging van terrorisme en extremisme) zal dit nieuwe orgaan een onafhankelijk multidisciplinair (inter)federaal kennis- en expertisecentrum zijn dat klimaatrisico's zal analyseren vanuit een holistisch perspectief, waarbij ook andere planetaire grenzen worden meegenomen wanneer deze nauw verband houden met de klimaatcrisis.
Het departement Klimaatverandering (DG Leefmilieu, FOD Volksgezondheid) vroeg ondersteuning bij de oprichting van dit nieuwe orgaan door een studie te laten uitvoeren ter ondersteuning van de oprichting van het OCAD Klimaat.
Aanpak
Möbius heeft - in partnerschap met Ramboll en ICEDD - een methodologie in drie fasen voorgesteld: om te beginnen moest er inzicht verworven worden in de context en een vergelijkende analyse uitgevoerd worden, gevolgd door het formuleren van voorstellen in een tweede fase, voordat de conclusies van de studie in de derde fase in operationele scenario's worden vertaald.
Inzicht in de context en vergelijkende analyse
De eerste fase van het project was gewijd aan de identificatie van de belanghebbenden die bij het project moeten worden betrokken, de uitvoering van een Belgische en Europese benchmark van instanties voor risicobeheer en klimaatrisicobeheer en de analyse van de literatuur over klimaatrisicobeheer.
Formuleren van voorstellen
De tweede fase van de opdracht was gericht op het definiëren van de plaats en de rol van het risicobeheersorgaan binnen het Belgische institutionele landschap en zijn werkterrein. Voor deze fase werd een participatieve aanpak bepaald, met raadpleging van een groot aantal vooraf geïdentificeerde belanghebbenden via een online vragenlijst en de organisatie van een co-creatieve workshop met de belangrijkste belanghebbenden voor de toekomstige activiteiten van het OCAD Klimaat. De vragenlijst gaf een eerste overzicht van de verwachtingen en behoeften met betrekking tot de omvang van de activiteiten van het OCAD Klimaat en de plaats die het toekomstige orgaan in het institutionele landschap zou moeten innemen. De samenvatting van de antwoorden werd vervolgens gebruikt als input voor de co-creatieve workshop die met de in fase 1 van het project geïdentificeerde belangrijke belanghebbenden werd georganiseerd. Tijdens deze gelegenheid voor discussie en diepgaande analyse werd de vertegenwoordigers van de verschillende uitgenodigde instellingen gevraagd hun mening te geven over mogelijke scenario's betreffende de werkingssfeer, het mandaat, het bestuur en de verwachte output van het toekomstige orgaan, en hun mening te geven over verschillende hypothesen die tijdens de voorbereidende fase van de workshop waren opgesteld.
Operationele scenario's
De derde fase van de opdracht ten slotte bestond erin de conclusies van de studie te vertalen in operationele scenario's. Op basis van de tijdens de participatiefase vastgestelde scenario's heeft het projectteam het scenario bepaald dat het meest geschikt is om de initiële doelstelling van dit nieuwe orgaan binnen het Belgische institutionele landschap te verwezenlijken. De detailleringsgraad van het operationele scenario werd samen met het projectteam verfijnd en vervolgens geobjectiveerd met de gevraagde details. Er werd ook een schema gegeven van de volgende stappen die tijdens de oprichtingsfase van het toekomstige orgaan moeten worden genomen om de teams uit te rusten die zouden toetreden tot het CCCRA-CC (Coördinatiecentrum voor complexe risicobeoordelingen in het kader van de klimaatverandering), de naam die voor dit nieuwe orgaan in het Belgische institutionele landschap is bepaald.
Resultaten
De structuur voor het nieuwe orgaan werd bepaald op basis van de resultaten van de benchmark en de bijdragen van de geïnterviewde belanghebbenden, waarbij de in het kader van de opdracht gedefinieerde scenariohypothesen werden opgenomen. Er werd ook een naam bepaald en het Coördinatiecentrum voor Complexe Risicobeoordelingen in het kader van de Klimaatverandering (CCCRA-CC) maakt nu deel uit van het Belgische institutionele landschap.
